Mürver çiçeği, antik çağlardan beri şifalı bitki olarak kullanılmaktadır. Ancak içinde zehirli maddeler de barındırdığı için dikkatli biçimde kullanılmalıdır. Günümüzde mürver şifalı bir bitki olarak rağbet görmektedir. Ayrıca sanayide ve ilaç sektöründe de yaygın olarak kullanılmaktadır. Bazı kaynaklarda “zehir içindeki şifa” olarak tanımlanan bu bitki özellikle Avrupa ülkelerinde sıkça başvurulan bir şifalı bitkidir. Bu yazımızda mürverin ne olduğu, nasıl kullanılması gerektiği, faydalarının neler olduğu ve zehirli özelliği hakkında detaylı bilgi vereceğiz.
İşte mürver çiçeği hakkında merak edilen her şey!
Mürver ne demek?
Anadolu’da mürver için patlangıç, telligelin, mindiraç, sultanotu, melesir ve terleme çayı isimleri de kullanılır. Sultanotu isminin verilme sebebi Osmanlı sarayında ilaç olarak kullanılmasıdır. Terleme çayı ifadesi ise grip ve zatürre tedavisinde kullanılmasından ileri gelmektedir.
İngilizler mürverin çiçeğine “elderflower”, meyvesine ise ”elderberry” demektedir. Bu isimler günümüzde dünya genelinde kabul görmüştür.
Bilimsel araştırmalarda mürverin karşılığı olarak “sambucus” ve “elder sureau” ifadeleri kullanılır.
Mürver meyvesi nasıl bir bitkidir?
Mürver bir ağaç türü olup boyu 3 ile 10 metre arasında değişir. Küçük beyaz çiçekler açar. Bazı cinslerinde çiçeklerinin rengi hafif sarı veya pembemsi olabilir. Çiçekleri olgunlaşınca küçük meyveler verilir. Meyveleri genellikle siyaha yakın bir renktedir. Bazen iklim şartlarına bağlı olarak meyvenin rengi mavi veya bordo da olabilir.
Türkiye’nin pek çok bölgesinde yetişen mürver, Antik Roma döneminden beri dünyada ilaç kategorisinde kabul edilmektedir. Anadolu’da Selçuklular döneminden beri bilinen mürverin pek çok farklı kullanım alanı bulunmaktadır. Ancak yaygın olarak kış hastalıklarının tedavisinde kullanıldığını da ifade etmek gerekir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda mürverin pek çok farklı hastalığa iyi geldiğinin anlaşılması üzerine basında geniş bir yer bulmuştur ve insanlardan büyük rağbet görmeye başlamıştır.
Mürver çiçeği içeriğinde ne var?
Mürveri etkili bir şifalı bitki haline getiren en önemli husus içinde bulunan maddelerdir. Bu maddeler öylesine hassas bir oranda bir araya gelmiştir ki mucizevi bir ilaç görevi görmektedir.
Mürverin içeriğinde yoğun olarak şu maddeler bulunur: Tanen, C vitamini, alkaloit, reçine, valeriyen asidi, yapışkan bitki sıvısı, uçucu yağ, samburgin ve doğal boya pigmentleri…
Ayrıca son araştırmalarda mürverde vücut için son derece faydalı olan ve suda kolayca çözülen P vitamininin olduğu da tespit edilmiştir. P vitamini en son keşfedilen vitaminlerden biridir. Genellikle C vitamininin olduğu gıdalarda bulunur. P ve C vitaminleri bir araya geldiğinde çok hızlı ve çok güçlü biçimde tesir göstererek bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkiler gösterir.
Kara, Beyaz, Sarı ve Kırmızı Mürver Nerelerde Kullanılır?
Mürver sadece şifalı bir bitki olarak kullanılmaz. Bu bitkiden pek çok farklı alanda faydalanılmaktadır. Sultanotu olarak bilinen bitkinin ağacının gövdesinden makara yapılır. Bu makaralar “iplik makarası” olarak kullanılmaktadır. En az hata veren ve en uzun süre dayanan makaralar mürver ağacından yapılmaktadır.
Doğal bir boya özelliği gösterir. Şarapların renklendirilmesinde kullanılır. Bu bitkinin şarapları oldukça pahalı ve meşhurdur. Ancak mürverin içinde alkol yoktur. Mürver içkilerde sadece renklendirici olarak kullanılır. Ayrıca mürverin tadı kötü olmasına rağmen içkilere farklı bir tat verir. Bu özellikleri ile içki sektörü için vazgeçilmez bir bitki haline gelmiştir.
Bu bitki ayrıca pek çok ilaçta da etken madde olarak kullanılmaktadır. Bitki genellikle yabani olarak yetişen bir ağaç türü olmasına rağmen ilaç sektöründeki öneminden ötürü bazı ülkelerde özel olarak da yetiştirilmektedir.
Kara mürver çiçeği faydaları nelerdir?
Büyük hekimlerin tespitlerine göre bu bitkinin farklı türleri şu konularda faydalı sonuçların alınmasını sağlamaktadır:
- Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kişinin hastalığa yakalanmasını engeller. Hasta olanların ise daha çabuk iyileşmesini sağlar.
- Bu bitki vücuda zindelik verir. Kişinin yorgunluk hissi duymasına engel olur ve aktif bir yaşam sürdürmesine yardımcı olur.
- İdrar sökücüdür ve idrar yolu enfeksiyonlarının geçmesini temin eder. Özellikle kadınlarda idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde son derece etkilidir.
- Mide rahatsızlıklarına iyi gelir. Ülsere ve reflüye faydalı olduğu tespit edilmiştir. Mide bulantısı şikayeti olanların bu rahatsızlıktan kurtulmasını sağlar. Ancak aşırı tüketildiği zaman mideye ve bağırsaklara zarar vermeye başlar.
- Balgam sökücüdür. Vücudun rahatlamasını sağlar. Nefes yolunun açılmasını temin eder, ciğerlerin temizlenmesine yardımcı olur.
- Bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar, kabızlık sorununu giderir.
- Vücudun daha hızlı biçimde yağ yakmasını sağlar ve kilo vermeye yardımcı olur.
- Ağrı kesici özelliği vardır. Özellikle kas ve eklem ağrılarında faydalıdır. Romatizma ağrılarının da hafiflemesine yardımcı olmaktadır.
- Uyku problemi çeken kişilerin rahat bir şekilde uyumasını sağlar. Ayrıca uykudan sık sık uyanan kişilerin kesintisiz bir uyku sürdürmelerine imkân tanır.
- Emziren kadınlarda anne sütünü artırma özelliğine sahiptir. Doğum sonrası bozulan hormon seviyelerinin kısa sürede yeniden düzene girmesini sağlar.
- Terletme özelliği bulunan bitki grip ve zatürrenin tedavisinde faydalı sonuçlar verir.
- Hastalıktan ötürü yemek yemekte zorlanan kişilerin iştahının açılmasını sağlar.
- Cilt üzerindeki yararların daha hızlı iyileşmesini sağlar ve cilt lekelerini ortadan kaldırır. Bu bitki cilt kremi olarak kullanıldığında mutlaka güvenilen yerlerden alınmalıdır. Çünkü uygun tarzda yapılmayan kremler bazı ciddi olumsuz yan etkilere neden olabilir.
Mürverin ifade edilen bu faydalarının yanı sıra kişinin psikolojisi üzerinde yatıştırıcı bir etkisi olduğu ve anksiyeteden kurtulma konusunda destekleyici bir gıda olarak kullanıldığını da ifade etmek gerekir.
Kara mürver çiçeği nasıl tüketilir?
Taze olarak tüketilmemesi gereken bir bitkidir. Çünkü taze olarak tüketildiğinde içinde vücuda zararlı olan bazı bileşimler ortaya çıkar ve kişiyi olumsuz etkiler.
Mürverin içinde bulunan zararlı maddelerin etkisini en aza indirmek için kaynatılması gerekmektedir. Ancak kaynatma işlemi yapılsa bile mürverin zehirli nitelikleri tamamen ortadan kalkmaz. Bu nedenle doz aşımı yapmamaya dikkat etmek büyük önem taşımaktadır.
Kara ve Beyaz Mürver Çiçeği Reçeli, Mürver Çiçeği Şurubu
Bu şifalı bitki daha çok çay, reçel veya şurup olarak kullanılmaktadır. Ancak tadı doğrudan içmeye çok müsait olmadığı için genellikle bal ile birlikte hazırlanmaktadır.
Bu bitkinin çayını banyo suyuna karıştırarak kullanmak veya cilt kremi olarak da kullanmak mümkündür. Ancak bu iki amaçla kullanıldığında da yapılması gereken en önemli şey mümkün olduğu kadar az dozda kullanmaktır.
Kara mürver çiçeği zararları var mı, zehirli mi?
Mürverin içinde siyanürün farklı çeşitleri bulunmaktadır. Bilindiği üzere siyanür çok etkili bir zehirdir. Bu zehirden belli bir dozun üstünde alındığında istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir.
Mürverin zehirli özellikler göstermesinden ötürü bu şifalı bitkiyi mümkün olduğu kadar az dozda kullanmak gerekir. Uzmanların ifade ettiği genel ölçü çayının günde en fazla bir bardak içilmesi şeklindedir.
Mürverden kimler uzak durmalı?
Böbrek rahatsızlığı olanlar, mide şikâyeti çekenler, kan sulandırıcı ilaç kullananlar, tansiyon hastaları, şeker problemi olanlar ve kanser tedavisi görenler kesinlikle mürver çiçeği çayı içmemelidir.
Yukarıda ifade edilen hastalıkları bulunmayan kişiler ise bu bitkiyi kullanmadan önce doktorları ile fikir alışverişinde bulunmalıdır.
Küçük çocuklara ise hiçbir şekilde çayını içirmemek gerekir. Çünkü çocukların bünyesi bu bitkinin çayını kullanmaya müsait değildir. Her ne kadar Anadolu’da çocukların gripten kurtulması için kullanılsa da bu yanlış bir davranıştır. Çocuklara bu bitkinin çayının içirilmemesi gerektiği konusunda doktorların kesin uyarıları bulunmaktadır.
İlginizi çekebilir: Kuşburnu Faydaları Nelerdir? Kuşburnu Neye İyi Gelir?